Rastry

Kartoteka rastrów

Do przeglądania oraz obsługi plików rastrowych wykorzystywane jest okno "Kartoteka rastrów". Można je uruchomić, klikając ikonę o tej nazwie na pasku "Rastry".

W centralnym obszarze tego okna prezentowane są szczegółowe dane dotyczące poszczególnych rastrów, natomiast w górnej części znajdują się przyciski i narzędzia umożliwiające ich organizowanie oraz modyfikację.

Po wskazaniu konkretnego rastra wyświetlane jest okno dialogowe z pytaniem, w jaki sposób ma on zostać umieszczony w projekcie. W przypadku wstawiania rastra "z płotu" w rysunku musi być wcześniej narysowany odpowiedni płot.

Kalibracja rastra

Narzędzia służące do kalibracji rastrów znajdują się w "Kartotece rastrów". Zanim rozpoczniemy proces kalibracji, należy wczytać odpowiedni plik rastrowy z dysku, korzystając z ikony dodawania rastrów z dysku.

Po wskazaniu pliku mamy do wyboru kilka sposobów jego załadowania:

1. Z pliku zewnętrznego – jeśli raster posiada georeferencję zapisaną w osobnym pliku, zostanie on automatycznie umieszczony we właściwym miejscu na mapie.

2. Z płotu – wczytuje raster wewnątrz obszaru wyznaczonego w rysunku płotem (wymaga wcześniejszego narysowania płotu w projekcie).

3. Z okna widoku – umieszcza raster w obszarze aktualnie widocznym w oknie mapy.

Wariant Interaktywny pozwala ręcznie wskazać położenie, rysując prostokąt w miejscu, gdzie ma pojawić się obraz.

1. Domyślna – wczytuje raster z użyciem georeferencji (jeśli jest skalibrowany) lub z aktualnego widoku mapy (jeśli brak georeferencji).

Po umieszczeniu rastra w projekcie można rozpocząć kalibrację. W tym celu wybieramy ikonę "Narzędzia kalibracji i przekształcania rastra", a następnie z rozwijalnej listy opcję "Parametry kalibracji rastra". Otworzy się okno "Transformacja rastra".

W oknie tym można określić rodzaj transformacji: Helmerta, rzutową lub afiniczną. Po prawej stronie widnieje informacja o minimalnej liczbie punktów potrzebnych do przeprowadzenia danego typu transformacji.

Na początek najczęściej wykonuje się transformację Helmerta, która pozwala przesunąć i obrócić raster do właściwego położenia. Aby rozpocząć:

• wybieramy typ transformacji,

• klikamy ikonę dodania punktu dostosowania na podstawie wskazania w grafice,

• wskazujemy punkt na rastrze (lewym przyciskiem myszy),

• "snapujemy się" do odpowiadającego mu punktu na mapie wektorowej i potwierdzamy (również lewym przyciskiem).

Po wykonaniu tych kroków w tabeli punktów pojawia się pierwszy rekord (para punktów).

Proces powtarzamy dla kolejnych punktów. Po dwóch punktach można już wykonać transformację Helmerta (minimalny wymagany zestaw), jednak dla uzyskania informacji o dokładności warto dodać trzeci lub więcej punktów.

Po dodaniu trzech punktów w tabeli wyświetlają się odchyłki dla każdego punktu, a punkt o największym błędzie oznaczany jest kolorem czerwonym. Dodanie kolejnych punktów może zmienić wartości odchyłek.

Aby poprawić jakość transformacji, można wyłączyć punkty o największych odchyłkach – wystarczy odznaczyć przy nich znacznik, co spowoduje, że nie będą uwzględniane w obliczeniach. Zmniejszy to błąd m₀.

Przed ostatecznym zatwierdzeniem punktów można wygenerować raport z obliczeń, klikając ikonę "Obliczenia transformacji i raport", a następnie zapisać go do pliku tekstowego.

Zatwierdzamy punkty dostosowania ikoną "Zatwierdzenia punktów dostosowania" – okno transformacji zostanie zamknięte. Aby przeprowadzić kalibrację na wybranych punktach, w "Kartotece rastrów" ponownie wybieramy "Narzędzia kalibracji i przekształcania rastra" i klikamy "Kalibracja (rastry z parametrami)".

Po chwili raster pojawi się we właściwym miejscu na mapie. W razie potrzeby można wykonać dodatkową kalibrację metodą afiniczną lub pozostać przy wynikach transformacji Helmerta.

Aby zapisać raster z georeferencją:

• klikamy ikonę "Narzędzia zapisu rastrów i plików stowarzyszonych",

• wybieramy "Zapisz raster",

• w oknie wyboru ustawiamy format TIFF oraz kompresję Fax Group 4,

• zatwierdzamy przyciskiem "OK",

• wskazujemy lokalizację pliku,

• w kolejnym oknie wyboru formatu georeferencji ustawiamy TFW–TIFF.

Raster zostaje zapisany wraz z informacjami o położeniu.

Po zatwierdzeniu operacji przyciskiem "OK" pojawia się okno, w którym należy wskazać lokalizację zapisu pliku georeferencji. Domyślnie program proponuje katalog, w którym został zapisany skalibrowany raster.

Jeśli planujemy dodatkową transformację metodą afiniczną, należy ją wykonać bezpośrednio po kalibracji metodą Helmerta, a jeszcze przed zapisaniem pliku z georeferencją. W tym celu klikamy ikonę z narzędziami do kalibracji i przekształcania rastra, co spowoduje otwarcie okna "Transformacja rastra".

W oknie tym wybieramy transformację afiniczną. Lista punktów dostosowania w tym momencie zawiera punkty użyte wcześniej przy transformacji Helmerta. Aby przygotować się do nowej transformacji, należy wyczyścić tę listę za pomocą odpowiedniej ikony, a następnie rozpocząć dodawanie nowych punktów. Proces wskazywania punktów przebiega analogicznie jak w przypadku Helmerta:

1. Wskazujemy punkt na rastrze.

2. Snapujemy się do odpowiadającego mu punktu na mapie wektorowej.

3. Powtarzamy czynność dla wszystkich punktów przewidzianych w transformacji.

Po wprowadzeniu kompletu punktów zatwierdzamy je ikoną zatwierdzenia punktów dostosowania, co zamyka okno transformacji.

Aby przeliczyć raster zgodnie z nowo dodanymi punktami, w oknie "Kartoteka rastrów" ponownie wybieramy "Narzędzia kalibracji i przekształcania rastra", a następnie opcję "Kalibracja rastrów". W efekcie raster zostaje przekształcony i dopasowany („naciągnięty”) do punktów wprowadzonych w metodzie afinicznej.

Jeżeli efekt transformacji jest zadowalający, można zapisać raster wraz z georeferencją. Dzięki temu przy ponownym wczytaniu go do "Kartoteki rastrów" nie będzie konieczne ponowne przeprowadzanie procesu kalibracji.